Европската Унија се закани дека ќе воведе царини во вредност од речиси 93 милијарди евра за увоз од САД – од бурбон до авиони „Боинг“ – доколку американскиот претседател Доналд Трамп не се согласи на трговски договор до крајот на следната недела.
Европската комисија денеска објави дека планира да спои две претходно подготвени листи на американски производи во еден сеопфатен пакет кој ќе биде опфатен со контрамерки како одговор на царините на Трамп.
Доколку Брисел продолжи со планот, царините ќе се применуваат на стоките од првата листа од 21 милијарда евра – која вклучува живина и алкохол – како и на поновата листа од 72 милијарди евра, која вклучува автомобили и авиони.
Доколку земјите-членки на ЕУ го одобрат предлогот на гласање што се очекува во наредните денови, контрамерките во вкупна вредност од 93 милијарди евра би можеле да стапат во сила на 7 август.
„Примарната цел на ЕУ е да постигне договор со САД“, изјави Олоф Гил, портпарол на Европската комисија за трговија, додавајќи дека блокот „ќе продолжи да се подготвува за сите исходи паралелно“. За да ги направиме контрамерките „појасни, поедноставни и поефикасни, ќе ги споиме Листата 1 и Листата 2 во еден единствен документ“, рече тој.
Дипломатите велат дека расположението во Брисел е сè понапнато откако Трамп го отфрли претходно договорениот нацрт-договор пред десет дена, а во исто време дополнително го зацврсти својот став заканувајќи се дека ќе воведе општи тарифи од 30% од 1 август доколку не се постигне договор.
Германија, која јавно повика на брз договор за прекин на осакатувачките тарифи од 27,5% за нејзината автомобилска индустрија, сега сè повеќе размислува за употреба на Инструментот за антиекономска принуда (ACI) – регулатива на ЕУ што се смета за еден вид „нуклеарно одвраќање“ во економските односи или популарно наречена „економска базука“.
ACI би ѝ овозможил на ЕУ да одговори не само со царини, туку и со пошироки мерки како што се можни забрани за американски услуги – што особено би го погодило технолошкиот сектор – иако неговото спроведување би траело до една година.
И Германија и Франција разговараа за ACI на состанокот на амбасадорите минатиот петок. „Имаше промена во реториката, но не е јасно дали тие навистина се залагаат за активирање на тој механизам“, рече дипломат во Брисел.
По денешниот состанок, официјален претставник на ЕУ предупреди дека „бројот на земји што бараат постапката ACI веднаш да се започне е многу мал“ и дека Германија не е меѓу нив.
„Париз е повеќе на пристапот „ајде да го активираме сега“, додека Берлин не е склонен да брза, но поддржува тивки подготовки во позадина“, рече истиот извор.
Европската автомобилска индустрија е особено тешко погодена од постојните царини. Стелантис, сопственик на брендовите Jeep и Vauxhall, оваа недела изјави дека царините на Трамп веќе ја чинеле компанијата 300 милиони евра, додека Volvo објави остар пад на оперативната добивка во вториот квартал.
Францускиот претседател Емануел Макрон долго време тврди дека ЕУ мора да биде подготвена за решителен одговор и мора сериозно да ги сфати заканите на Трамп.
Тобијас Герке, виш аналитичар во Европскиот совет за надворешни односи (ECFR), верува дека ЕУ пропуштила можност со тоа што не се заканила дека ќе го користи ACI по состанокот на министрите за трговија на почетокот на минатата недела – два дена откако Трамп испрати писмо во кое се заканува со царини од 30%.
„Се добива впечаток дека ЕУ лошо ги одиграла своите карти, иако имала солидна позиција“, рече Герке. „ЕУ требаше веднаш да одговори на американските царини. Иако мантрата „преговара од позиција на сила“ често се повторуваше во говорите, не беа преземени конкретни мерки.“
Според неговото мислење, единствениот начин за деблокирање на ситуацијата би бил директна средба на Трамп со Макрон, германскиот канцелар Фридрих Мерц и италијанскиот премиер Џорџо Мелони, што би можело да отвори простор за конкретен договор.
Најновиот потег на ЕУ доаѓа пред самитот со Кина, на кој ќе учествуваат претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста, и кинескиот претседател Си Џинпинг во четврток.
Кина продолжува да има доминантна позиција во трговските односи – нејзиниот трговски суфицит со ЕУ во првите шест месеци од 2025 година изнесуваше 143 милијарди евра, што е раст од 20% во споредба со минатата година. Извозот на хибридни електрични возила се зголеми за трипати помеѓу јануари и мај, а овие автомобили не се предмет на казнените тарифи што ги наметна ЕУ во 2023 година. Во истиот период, увозот на електрични возила се намали за 32%.
Во исто време, ограничувањата на Кина за извоз на ретки земни метали ја погодуваат германската автомобилска индустрија, која ги користи овие материјали за производство на магнети во електрични системи за отворање на прозорци и багажник.
Текстот ЕУ има подготвен одговор на царините на Трамп ако тој не се согласи на договор е превземен од А1он.
